Minimaal twee keer per dag tanden poetsen en niet te veel suiker eten is niet voldoende om tandbederf te voorkomen. Om je tanden te beschermen, moet je iets verder gaan dan deze basisaanbevelingen. Hier zijn vier tips om te volgen.
Iedereen kent het recept voor gezonde tanden: twee keer per dag poetsen en niet te veel suiker eten. Toch hebben zelfs degenen onder ons die deze instructies opvolgen soms een vulling nodig wanneer ze naar de tandarts gaan. Waarom? Omdat je in werkelijkheid iets meer moet doen dan deze basisaanbevelingen om tandbederf te voorkomen. Dit is wat je moet weten.
1. Verbeter uw vaardigheden
De manier waarop u uw tanden poetst, maakt het verschil. Poetsen verwijdert mechanisch de zeer kleverige tandplak – een mengsel van bacteriën, zuren en andere, eveneens kleverige stofwisselingsproducten die ze produceren, en voedselresten.
Deze tandplak vormt zich van nature op de tanden onmiddellijk na een maaltijd, maar is niet hinderlijk en veroorzaakt geen schade voordat deze een bepaalde rijpheid heeft bereikt. Hoe lang het precies duurt voordat dit stadium is bereikt, is niet bekend, maar het is langer dan twaalf uur.
Bacteriën verbruiken water en produceren als secundaire metabolieten zuren die de mineralen waaruit de tanden bestaan, oplossen, waardoor microscopisch kleine gaatjes ontstaan. Als dit proces niet wordt gestopt en de gaatjes niet worden opgevuld, kunnen ze uitgroeien tot grote, zichtbare gaatjes.
Twee minuten tandenpoetsen is een goed doel voor wie tandplak wil verwijderen. U moet dit ’s avonds doen, en nog een keer gedurende de dag. Door regelmatig te poetsen voorkomt u dat tandbacteriën zich ontwikkelen tot soorten die veel zuur produceren.
Elektrische tandenborstels zijn hiervoor effectiever dan hun handmatige tegenhangers, en tandenborstels met kleine koppen maken het mogelijk om de moeilijk bereikbare hoekjes van de mond te bereiken. Borstelharen met een “medium” textuur zorgen voor een effectieve reiniging zonder het tandvlees of de tanden te beschadigen. Het belangrijkste is echter dat u uw tanden poetst!
2. Gebruik fluoridehoudende tandpasta en tandplakkleurstoffen
Het grootste deel van het voordeel van tandenpoetsen komt van de tandpasta. Het belangrijkste ingrediënt is fluoride, waarvan bewezen is dat het tandbederf voorkomt. Fluoride vervangt de mineralen die in de tanden verloren zijn gegaan en maakt ze sterker.
Voor een maximaal effect gebruikt u tandpasta met een concentratie van 1350 tot 1500 ppmF (fluorideconcentratie in delen per miljoen) om tandbederf te voorkomen. Controleer de concentratie van uw tandpasta door de ingrediënten op de achterkant van de tube te lezen. Niet alle kindertandpasta’s zijn voldoende geconcentreerd om een maximaal effect te hebben. Uw tandarts kan, na het risico op tandbederf bij u of uw kind te hebben beoordeeld, een krachtigere fluoridehoudende tandpasta voorschrijven.
Tandplak is moeilijk te zien, omdat het witachtig is, net als uw tanden. Er zijn tandplakkleurstoffen verkrijgbaar die tandplak beter zichtbaar maken en de plekken laten zien die u tijdens het poetsen misschien hebt gemist.
3. Spuug uit, spoel niet
’s Nachts produceert u minder speeksel dan overdag. Daardoor zijn uw tanden minder goed beschermd en gevoeliger voor zuuraanvallen. Het is dus belangrijk om voor het slapengaan voedselresten van uw tanden te verwijderen, zodat de bacteriën in tandplak zich ’s nachts niet kunnen tegoed doen. Eet en drink niets meer (behalve water) nadat u ’s avonds uw tanden hebt gepoetst. Zo krijgt fluoride ook de kans om langer in te werken.
Spoel uw mond na het tandenpoetsen niet met water of mondwater, want dan spoelt u het fluoride weg! Het kan moeilijk zijn om deze gewoonte af te leren, maar het kan het risico op tandbederf met 25% verminderen.
4. Suiker: niet meer dan vier keer per dag
‘Intrinsieke’ suikers komen van nature voor in voedingsmiddelen zoals fruit. Ze veroorzaken minder snel tandbederf dan toegevoegde of ‘vrije’ suikers. Vrije suikers zijn suikers die doorgaans door fabrikanten aan voedingsmiddelen worden toegevoegd, maar deze categorie omvat ook honing, siropen en vruchtensappen.
Bacteriën kunnen deze stoffen gemakkelijk consumeren en metaboliseren, waardoor ze zuren produceren. Het is echter moeilijk te zeggen welke suikers het slechtst zijn voor de tanden. Zo is de consumptie van normale hoeveelheden fruit geen probleem, maar dat geldt niet voor vruchtensappen. De suikers die deze sappen bevatten, zijn namelijk uit de cellen van de plant vrijgekomen. Bij consumptie in grote hoeveelheden kunnen ze tandbederf veroorzaken.
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie en de National Health Service zouden vrije suikers idealiter minder dan 5% van de dagelijkse calorie-inname moeten uitmaken. Hoeveel is dat? Voor volwassenen en kinderen ouder dan 11 jaar is dat 30 g – ongeveer acht theelepels – suiker per dag. Een blikje Coca-Cola van 33 cl bevat 35 g suiker. De app change4life helpt u te bepalen hoeveel suiker er in uw voeding zit.
Hoe vaak u suiker eet, is ook van belang, hoewel dit minder belangrijk is dan de hoeveelheid die u consumeert. Enkelvoudige koolhydraten zoals suikers zijn voor bacteriën gemakkelijker te verteren dan eiwitten of complexe koolhydraten. Nadat ze deze hebben gemetaboliseerd, produceren ze zuren die de tanden demineraliseren.
Gelukkig kunnen uw tanden zich dankzij de werking van fluoridehoudende tandpasta in combinatie met de remineraliserende werking van speeksel al in een vroeg stadium van deze aanvallen herstellen. De situatie is in feite vergelijkbaar met het gebruik van een weegschaal: het gaat erom een evenwicht te vinden tussen de suikers die u aan de ene kant consumeert en de fluoridehoudende tandpasta en het poetsen aan de andere kant.
Normaal gesproken kunnen uw tanden vier ‘suikeraanvallen’ – momenten waarop u suiker consumeert – per dag doorstaan zonder onherstelbare schade op te lopen. Met deze kennis in het achterhoofd, kunt u eens proberen bij te houden hoeveel suiker u dagelijks consumeert. Deze momenten omvatten koekjes, kopjes thee of koffie met suiker en andere snacks die geraffineerde koolhydraten bevatten, zoals chips. Een eenvoudige manier om deze consumptie te verminderen is bijvoorbeeld door geen suiker meer in warme dranken te doen en minder te snoepen.
Samengevat: poets uw tanden twee keer per dag met fluoridehoudende tandpasta, spoel niet, eet en drink niets na het poetsen en neem niet meer dan vier keer per dag suiker. Makkelijk!
